Przemoc to zjawisko wszechobecne. Występuje w różnych środowiskach i różnych sferach życia. We współczesnym świecie jest ona zjawiskiem coraz bardziej widocznym i niepokojąco narastającym. Co to jednak jest owa przemoc? Jak się ją pojmuje? Jak ją zdefiniować? Trudności definicyjnych jest wiele. W opinii R. Gellesa i M.A. Strausa trudności te wynikają stąd, iż przemoc nie jest pojęciem klinicznym, nie jest także pojęciem naukowym. Termin przemocy potocznie najczęściej zastępowany jest takimi pojęciami jak brutalność, okrucieństwo, przestępczość. Pod pojęciem przemocy najczęściej rozumie się relację między ludźmi, która opiera się na użyciu przeważającej siły. Utrudnia samoobronę z uwagi na wyraźną asymetrię sił jedna bowiem ze stron ma przewagę nad drugą; ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy. Przemocy jednakże nie należy utożsamiać z agresją. To, co odróżnia przemoc od agresji, to owa przewaga sił jednej strony. W przemocy zawsze występuje ona po stronie sprawcy, zaś w przypadku agresji jest zrównoważona.
Celem przemocy jest wyrządzenie ofierze szkody, wywołanie bólu, zadanie cierpienia, poniżenie. Sprawca naraża na szkody zdrowie i życie ofiary. Jest przy tym świadomy skutków swoich działań5. Przemoc jest intencjonalnym i zamierzonym działaniem człowieka, ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. Dokonuje się ona poprzez naruszenie praw osobistych drugiego człowieka, manipulowanie, nieliczenie się z dobrem ofiary przemocy, powodowaniem cierpienia. I. Pospiszyl definiuje przemoc w następujący sposób: „[...] są to wszelkie i nieprzypadkowe akty godzące w osobistą wolność jednostki lub przyczyniające się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnej relacji”. Przemoc narusza więc prawa i dobra osobiste, np. prawo do nietykalności fizycznej, godności człowieka itp.
Formy i rodzaje przemocy
Przemoc rozumiana jest jako akt, który godzi w wolność osobistą jednostki i zmuszanie jej do zachowań niezgodnych z własną wolą. Przenosi się ona także na grunt rodzinny i jest w nim często spotykanym zjawiskiem, niezależnym od kultury, wyznania, wykształcenia, poziomu intelektualnego czy przynależności do grupy społecznej. Przemoc w rodzinie bez wątpienia jest zachowaniem poniżającym jednostkę, powodującym obrażenia fizyczne, często równocześnie naruszając w ten sposób przepisy prawa. Rzadko bywa to incydent jednorazowy, zwykle staje się jednym z wielu ogniw w łańcuchu agresji. Szczególną kategorią jest przemoc domowa, nazywana też przemocą w rodzinie. Jest to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciwko członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste powodując cierpienie i szkody. Doświadczają jej kobiety, ale także dzieci, osoby starsze, chore, a czasami również mężczyźni. W ogólnych zarysach wyróżnia się cztery pola badawcze odnoszące się do przemocy: biologiczne, psychologiczne, psychiatryczne i socjologiczne.
Cechy przemocy są następujące: jest to proces, nie pojawia się znienacka, jest cykliczny, ma tendencję do powtarzania się, eskaluje, nie zatrzymana przybiera na sile, przebiega w wymiarze dominacja – uległość, nie jest zjawiskiem niezależnym od udziału człowieka, przejawia się w różnorodnym korzystaniu ze wspólnych dóbr materialnych, np. mieszkania czy samochodu;
- kontrolowanie wydatków;
- obniżanie wartości zarobionych pieniędzy;
- obniżanie wartości i zdolności do samodzielnego życia;
- przerzucanie odpowiedzialności za utrzymanie rodziny na partnerkę;
- przekupywanie dzieci prezentami itp. Kobiety, które nie pracują zawodowo i są na utrzymaniu męża, często mają błędne przekonanie, że skoro on zarabia, to ma prawo decydować o sposobie wydawania pieniędzy i kontrolowania na co one są przeznaczone.
Przemoc to nie to samo co konflikt
To co odróżnia przemoc od konfliktu , to przewaga sił jednej ze stron.
W przemocy jest ona zawsze po stronie sprawcy, w przypadku konfliktu - zrównoważona. Konflikt nie musi być przemocą. Jeżeli w trakcie kłótni nie są naruszane dobra osobiste żadnej ze stron konfliktu, nie jest zadawana krzywda drugiej osobie, ani działania wynikające z nieporozumienia nie powodują cierpienia jest to konflikt. Natomiast, jeżeli jest cierpienie, ból i jest zadana krzywda jednej osobie, przez drugą to jest przemoc.
Każda z zaangażowanych osób ma szansę na wygranie i realizację swoich interesów. Ofiara przemocy takiej możliwości nie ma - jeśli podejmie walkę, zawsze przegra. Rozróżnienie przemocy od konfliktu jest ważne, bo od tego, z którym ze zjawisk mamy do czynienia, będzie zależało ewentualne dalsze działanie.
TU ZNAJDZIESZ POMOC
PRZEMOC ZE STRONY BLISKIEJ OSOBY LUB JESTEŚ JEJ ŚWIADKIEM? MOŻESZ ZMIENIĆ SWOJE ŻYCIE. ZACZYNAJĄC OD:
- rozmowy z zaufaną osobą. Powiedz o tym przyjacielowi, rodzinie, sąsiadom, pracownikowi ośrodka pomocy społecznej, pielęgniarce, lekarzowi, dzielnicowemu w Świeciu,
- wiary że masz w sobie siłę, by dokonać zmiany w swoim życiu, zadzwoń w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia.
- nie usprawiedliwiania sprawcy przemocy. Nikt nie ma prawa bić, poniżać i krzywdzić drugiego człowieka w żaden sposób. Przemoc jest przestępstwem, za które odpowiedzialność ponosi sprawca.
- bycie w gotowości do opuszczenia domu (ucieczki). W razie potrzeby, spakuj najpotrzebniejsze rzeczy swoje i dzieci w tym: dowód osobisty, prawo jazdy, paszport, legitymacje ubezpieczeniową, telefon komórkowy, lekarstwa, pieniądze, ubrania, inne rzeczy dla dzieci.
- sporządzenie tzw. „Niebieskiej Karty” przez odpowiednie służby tj. dzielnicowego, pracownika socjalnego, lekarza czy pedagoga.
- zgłoś się do instytucji np. Ośrodka Interwencji Kryzysowezapewni Tobie i Twojej rodzinie, bezpłatne schronienie, gdy jesteś osobą doświadczającą przemocy domowej, udzielą Ci pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej. Specjaliści opracowują indywidualny plan pomocy mający na celu przezwyciężenie sytuacji kryzysowej.
- zgłoś się do Ośrodka Pomocy w Świeciu gdzie możesz otrzymać wsparcie socjalne oraz materialne na zabezpieczenie podstawowych potrzeb, tj. zakup żywności, leków, opału, odzieży, pokrycia kosztów posiłku
- w szkole. Świadczenie pomocy społecznej udzielane są na wniosek zainteresowanej, lub innej osoby za zgoda tej osoby. Wszelkich informacji udzieli pracownik socjalny właściwy do miejsca zamieszkania.
- w razie doznania obrażeń ciała zgłoś się niezwłocznie do lekarza po pomoc medyczną. Lekarz wystawi bezpłatne zaświadczenie o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała mających związek z aktem przemocy
- zadzwoń pod numer 800-154-030 otrzymasz pomoc i wsparcie.
- Prokuratura, Policja – możesz tam złożyć zawiadomienie o przestępstwie znęcania się, popełnionym na Twoją szkodę lub na szkodę Twoich bliskich.
- Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – możesz zwrócić się do Komisji z wnioskiem skierowanie sprawcy przemocy na leczenie odwykowe lub uzyskać pomoc związaną z nadużywaniem przez niego alkoholu.
- Poradnia Psychologicznej w wyniku doświadczenia przemocy lub bycia jej świadkiem, dziecko może przejawiać pewne niepokojące zachowania, które zdiagnozować oraz pomóc leczyć mogą specjaliści z Poradni.
- Psychologa w Ośrodku Pomocy Społecznej w Świeciu
Dane adresowe instytucji działających na terenie gminy Świecie
Ośrodek Pomocy Społecznej
Świecie, ul. Gen. J. Hallera 11
tel.: 52 519 05 40
email: sekretariat@opsswiecie.pl
Zespół Interdyscyplinarny
działający przy Ośrodku Pomocy Społecznej w Świeciu ul. Gen. J. Hallera 11
tel.: 52 519 05 51 lub 537 184 082
email: pp@opsswiecie.pl
Komenda Powiatowa Policji w Świeciu
ul. Wojska Polskiego 153
tel.: 52 333 25 00
email: dyzurny-swiecie@bg.policja.gov.pl
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
ul. Wojska Polskiego 195A
tel.: 52 568 32 00
email: sekretariat@pcpr.csw.pl
Ośrodek Interwencji Kryzysowej
ul. Sądowa 18
tel. 52 307 01 60
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
ul. Wojska Polskiego 124 (adres korespondencyjny)
ul. Gen. J. Hallera 11 (siedziba)
tel.: 52 519 09 18
email: subkowska@swiecie.eu
Poradnia Leczenia Uzależnień, Poradnia Zdrowia Psychicznego
dla Dorosłych, Dzieci i Młodzieży:
ul. Sądowa 18
tel.: 52 330 83 03
email: sekretariat@szpital-psychiatryczny.swiecie.pl
Prokuratura Rejonowa
ul. 10 lutego 9
tel.: 52 331 18 16
e-mail: swiecie@bydgoszcz.po.gov.pl
Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej
ul. Mestwina 4
tel.: 52 523 33 28
Nowy Szpital
ul. Wojska Polskiego 126
tel.: 41 240 00 00
email: sekretariat.swiecie@nowyszpital.pl
Miejsko-Gminna Przychodnia
ul. Wojska Polskiego 80
tel.: 52 33 24 445 lub 52 33 24 446 lub 52 33 11 051
NZOZ Wamap
ul. Św. Wincentego 1
tel.: 52 331 61 19 lub 602 526 175
NZOZ „SPECJALIŚCI”
ul. Polna 19
tel.: 52 331 00 22
Miejsko – Gminna Przychodnia Ośrodek Zdrowia w Grucznie
Gruczno, ul. Ogrodowa 3
tel.: 52 331 93 19
PROCEDURA INTERWENCJI SŁUŻB W SPRAWACH PRZEMOCY
W RODZINIE - „NIEBIESKA KARTA”
Jeśli zachodzi podejrzenie, że osoba jest dotknięta przemocą - przedstawiciel jednej z pięciu służb: oświaty, służby zdrowia, policji, pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych - wszczyna procedurę „Niebieskiej Karty” - przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta - A”.
Formularz „Niebieska Karta - B”, który zawiera pouczenie dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie, przekazuje się osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą.
Uruchomienie procedury może nastąpić w różnych okolicznościach np.
- podczas interwencji policji w rodzinie,
- podczas badania lekarskiego osoby dotkniętej przemocą w rodzinie,
- w trakcie kontaktu przedstawiciela danej służby ( np. szkoły, służby zdrowia, pomocy społecznej itp.) upoważnionej do wszczęcia procedury, z osobą, która doznała przemocy. Nawet jeśli nie ma dowodów wprost świadczących o występowaniu przemocy – ale są podejrzenia, że osoba może jej doznawać – należy wszcząć procedurę, a zespół interdyscyplinarny rozstrzygnie o zasadności prowadzenia dalszych działań,
- na prośbę osoby doznającej przemocy w rodzinie,
- jeśli świadek przemocy w rodzinie zgłasza jednej z instytucji sytuację przemocy. Wówczas z osobą doznająca przemocy kontaktuje się dzielnicowy lub przedstawiciel pomocy społecznej, który podczas rozmowy może uruchomić procedurę „Niebieskie Karty” wypełniając formularz „A”.
W ciągu 7 dni formularz „Niebieska Karta-A” przesyła się do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, który w ciągu trzech dni od daty jego otrzymania, przekazuje go członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.
Uruchomienie procedury interwencyjnej „Niebieska Karta” ma na celu zatrzymanie przemocy w rodzinie
Grupa robocza:
- zaprasza na swoje posiedzenie osobę wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą, aby zdiagnozować jej sytuację socjalno-bytową, poznać jej potrzeby, opracować wspólnie z nią, indywidualny plan pomocy, który pozwoli zatrzymać przemoc,
- podejmuje działania wobec osoby, co do której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie ,mające na celu zatrzymanie przemocy,
- poszczególne służby, wchodzące w skład grupy roboczej podejmują działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom występującym w rodzinie np. dzielnicowy składa systematyczne wizyty w rodzinie, pedagog szkolny diagnozuje sytuację dzieci, które są w rodzinie, pracownik socjalny prowadzi rozmowy mające na celu szeroko rozumianą pomoc,
- monitoruje sytuację rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy,
- dokumentuje działania podejmowane wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efekty tych działań,
- informuje Przewodniczącego Zespołu o efektach działań grup roboczych
Procedura „Niebieska Karta” kończy się:
- w przypadku ustania przemocy w rodzinie,
- braku zasadności podejmowania dalszych działań,
- zrealizowania indywidualnego planu pomocy,
Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że :
- jest intencjonalna czyli jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary,
- siły są nierównomierne- w relacji jedna osoba ma przewagę nad drugą, ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy,
- naruszone są dobra osobiste- sprawca wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe dobra ofiary np. prawo nietykalności fizycznej, godności, szacunku,
- powoduje cierpienie i ból – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary
na poważne szkody, doświadczanie bólu i cierpienia sprawia że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony,
dziecko krzywdzone – to takie, które cierpi z powodu niewłaściwego zachowania innych osób- głównie rodziców, opiekunów- w stosunku do niego a przy tym doznaje poczucia niesprawiedliwości i bezsilności.
